تعاریف مالکیت فکری، patent و… و چگونگی ثبت در ایران و ثبت بین المللی
[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
|
در این مطلب تعاریف مالکیت فکری و چگونگی ثبت آن در ایران گردآوری شده که در ادامه به مختصری از آن اشاره می شود. به نظرم قبل از خواندن این مقاله، نوشته های اخیر را مطالعه بفرمایید کمک مناسبی می کند حقوق مالكيت فكري يا معنوي عبارت است از حقوق مربوط به آفرينش ها و خلاقيت هاي فكري در زمينه هاي علمي، صنعتي، فني و ادبي و هنري. در كنوانسيون ها و موافقت نامه هاي مربوط و حتي در موافقت نامه جنبه هاي مرتبط با تجارت حقوق مالكيت معنوي (تريپس) كه نسبت به كنوانسيون هاي قبلي از جامعيت بيشتري برخوردار است، تعريف جامع و مانعي از اين حقوق داده نشده بلكه اغلب مصاديق آن برشمرده شده و سپس حدود و ثغور حقوق مرتب بر آن ها مشخص شده است. هر چند در كنوانسيون هاي مورد بحث تعريفي از مالكيت معنوي و حقوق موضوع حقوق مالكيت داده نشده ولي در نوشته هاي علمي در اين باره سعي شده است كه اين نقيصه تاحدي برطرف شود. از جمله مايكل بلانكني مالكيت معنوي را چنين تعريف نموده است: “حقوق خلاقيت هاي فكر و ذهن بشر كه دولت در قبال آن ها به پديد آورندگان آن حق انحصاری بهره برداری را براي مدت معيني به منظور جلوگيري از استفاده غيرمجاز ديگران اعطاء مي نمايد.” در كشور ما نيز حقوق دانان در تعريف حقوق مالكيت معنوي اتفاق نظر ندارند و به علاوه تعريف جامع و مانعي را ارائه نداده اند. دكتر صفائي مالكيت هاي فكري را حقوقي مي داند كه داراي ارزش اقتصادي و دادوستد است ولي موضوع آن ها شي معين مادي نيست و موضوع اين حقوق فعاليت و اثر فكري انسان است. دكتر كاتوزيان حقوق مالكيت معنوي را حقوقي مي داند كه به صاحب آن اجازه مي دهد از منافع و شكل خاصي از فعاليت يا فكر انسان منحصراً استفاده نمايد. دكتر ميرحسيني به نقل از وايپو، حقوق مالكيت معنوي را در معناي وسيع كلمه حقوق ناشي از آفرينش ها و خلاقيت هاي فكري در زمينه هاي علمي، صنعتي، ادبي و هنري مي داند. دكتر سيد حسن امامي با تبعيت از قانون مدني فرانسه اموال را به دو قسمت مادي و غيرمادي تقسيم نموده است و اموال غيرمادي را اموالي مي داند كه وجود مادي و عيني در خارج ندارند ولي جامعه وجود آن را اعتبار نموده و قانون هم آن را شناخته است مانند حق تاليف، حق تصنيف و حق اختراع. با توجه به مراتب فوق، آنچه در همه اين تعاريف مشترك است اين است كه مالكيت هاي معنوي مالكيت هاي عيني و ملموس نيستند و يكي از آثار مترتب بر اين ويژگي اين است كه نقض اين مالكيت ها نيز مي تواند سهل تر از نقض حقوق مالكيت هاي عيني صورت پذيرد. نتيجه ديگر مترتب بر اين امر اين است كه نمي توان قاعده حاكم بر اموال در حقوق بين الملل خصوصي و تعارض قوانين را در مورد آنان اعمال نمود و بايد به دنبال قاعده ديگري بود كه استثناء بر قاعده اموال باشد. گونه های مختلف مالکیت فکری: – Copyright : که در فارسی به حقوق مؤلف ترجمه می شود و حقوق مرتبط با آثار ادبی- هنری است. – Patents : به اختراعات مربوط است. به گواهینامه ثبت اختراع Patent گفته می شود. – Industrial designs : طرح های صنعتی. در مالکیت فکری منظور از طرح صنعتی ویژگی های ظاهر و زیبایی شناختی کالا است که جنبه خلاقانه و ابتکاری دارد و موجب چشم نوازی و مشتری پسند شدن محصول می شود. – Trademarks: علائم تجاری که نشانه ها و علامت هایی هستند که کالاها و خدمات یک شخص یا شرکت را از کالاها و خدمات یک شخص و شرکت دیگر متمایز می کنند که در بازار به عنوان شناسنامه یک کالا یا خدمات است. در خدمات هم علامت تجاری داریم که Mark Service نامیده می شود. – Geographical indications: نشانه های مبداء جغرافیایی کالا. برخی از کالاها هستند که به علت مبداء جغرافیایی شان کیفیت و ارزش خاصی پیدا می‌کنند. قانون با ضوابطی از این اسامی حمایت می کند مثل دارجلینگ که اسم منطقه خاصی است که در آن این چای معروف با آن طعم و بوی مخصوص تولید می شود. در ایران هم مثل زعفران قائنات یا گلاب قمصر که نام جغرافیایی آنها کیفیت خاصی را در ذهن مصرف کننده ایجاد می کند وجود دارد و بر طبق قانون تنها کسی می تواند از این نشان استفاده کند که کالایش را در آن منطقه جغرافیایی تولید کرده باشد و دیگری در جایی دیگر چنین نشان منطقه ای را نمی تواند انتخاب کند. – Trade secrets: رازهای تجاری که مربوط به اطلاعات محرمانه ای است که ارزش تجاری دارند و قانون از این اطلاعات حمایت می کند. – New plant varieties: گونه های جدید گیاهی، در حوزه کشاورزی در کنار گونه های جدیدی که از طریق پیوند و یا امروزه مهندسی ژنتیک تولید می شود، به پیوند زننده یا تولید کننده حقوقی تعلق می گیرد و تولید محصول تا مدت خاصی در انحصار او قرار می گیرد. – Protection against unfair competition:رقابت غیر منصفانه که یک عنوان کلی است در واقع از نظر قانون، تجارت باید منصفانه باشد و مکارانه نباشد. تاجران در بازار باید رفتار منصفانه داشته باشند و اگر رقابت و رفتار غیرمنصفانه وجود داشته باشند قانون با آن برخورد می کند. مثلا اگر شرکتی علیه رقیب خود اطلاعات دروغی را در بازار پخش کند یا از رقیب خود تقلید غیر مجاز کند و مشتری را فریب دهد به آن رقابت غیرمنصفانه گفته می شود. utility model یک نوع پتنت است که در اصطلاح به آن پتنت کوچک می گویند و در آمریکا به آن Design patent می گویند و پتنت هایی را شامل می شود که بر اساس شکل آن دستگاه و یا … آن اختراع یا فرآیند شکل می گیرد، یعنی نوآوری آن در شکل خاص آن است مثلا پره های کشتی و …. و البته هزینه آن هم کمتر از پتنت معمولی است. باید توجه داشت که در حقوق مالکیت فکری از ایده حمایت نمی شود، ایده تا زمانی که تجلی پیدا نکرده و بیان نشده است از آن حمایت نمی شود. ایده با توجه به این که به چه حوزه ای وابسته است متفاوت است، گاهی ایده یک رمان است تا زمانی که در ذهن نویسنده بوده و بیانش نکرده، جایی برای حمایت ندارد اما همین که بیان شد و انتشار یافت، از آن ایده اظهار شده حمایت می شود. در اختراع هم ایده ای قابل حمایت است که سه شرط داشته باشد؛ جدید، قابل کاربرد صنعتی و دارای خلاقیت، ابتکار و نوآوری باشد. برای مثال ایده چراغ روشنایی اگر در ذهن ادیسون می ماند، حقوقی هم نداشت ولی زمانی که اظهار می شود و قابلیت اجرا پیدا می کند، قانون از آن حمایت می کند. مدت حمایت هم محدود است. مدت حمایت از هر اختراع،20 سال است و بعد از آن وارد دارایی های عمومی (public domain) می شود یکی از دفاع هایی که موافقین مالکیت فکری در قبال مخالفانشان دارند، همین بحث محدودیت زمانی در حمایت است. حمایت محدود از اختراع موجب می شود تا مخترع با خیال راحت اختراعش را فاش و ثبت کند و بیست سال هم از آن بهره برداری کند و پس از آن همه می توانند از آن استفاده کنند. برای مطالعه بیشتر قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، مصوب 1386، به این لینک مراجعه نمایید. درمورد ثبت اختراع جهانی هم باید عرض کنم یک نکته که شاید برای شما جالب باشه اینه که تاثیر ثبت اختراع و بویژه پتنت در کشورهای صنعتی (مثل امریکا، اروپا، ژاپن) تاثیر بسزایی در پذیرش دانشگاه ها دارد. برای پیدا کردن یک شرکت و یا شخص که بتوانید لیسانس اختراع خود را به آن واگذار کنید شرکت های بروکر وجود دارند و راه های دیگر، توضیح در ارتباط با این بخش بسیار زیاد است. ولی می توانید جهت اطلاع بیشتر در این زمینه به لینک زیر مراجعه نمایید http://zireasemanekhoda.blogsky.com/1391/07/24/post-644 |
||
| منبع: | http://iripo.ssaa.ir/
http://www.patentiniran.com |
|
[/av_textblock]
[/av_one_full][av_comments_list]
خیلی ممنون از اطلاعات خوبی که در اختیارمون قرار دادید
پایدار باشید